ΓΕΝΙΚΑ — Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (ΣΕΕ) είναι μια χρόνια κατάσταση του πεπτικού συστήματος. Τα κύρια συμπτώματά της είναι ο κοιλιακός πόνος και η αλλαγή των εντερικών συνηθειών (π.χ. δυσκοιλιότητα και/ή διάρροια), αλλά για τα συμπτώματα αυτά δεν βρίσκεται καμία αιτία.
Το ΣΕΕ είναι η πιο συχνή διαταραχή του γαστρεντερικού συστήματος και είναι δεύτερη μόνο πίσω από το κοινό κρυολόγημα ως αιτία απουσίας από την εργασία. Περίπου 10-20% του γενικού πληθυσμού παρουσιάζουν συμπτώματα ΣΕΕ, ωστόσο μόνο το 15% εξ αυτών αναζητούν ιατρική βοήθεια.
Πολλές θεραπείες είναι διαθέσιμες για το ΣΕΕ. Σκοπός τους είναι η ανακούφιση από τα συμπτώματα, αλλά όχι η θεραπεία της κατάστασης. Η χρόνια φύση του ΣΕΕ, αλλά και η πρόκληση του ελέγχου των συμπτωμάτων του, μπορεί να προκαλέσουν απογοήτευση, τόσο στους ασθενείς, όσο και στους γιατρούς.
ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΣΕΕ — Υπάρχουν κάποιες θεωρίες σχετικά με το πώς και το γιατί αναπτύσσεται το ΣΕΕ. Παρά την επίμονη έρευνα όμως, η αιτία δεν είναι ξεκάθαρη.
● Μια θεωρία προτείνει ότι το ΣΕΕ προκαλείται από ανώμαλες συσπάσεις του εντέρου (εξ ου και ο όρος «σπαστική κολίτιδα» που χρησιμοποιήθηκε για χρόνια προκειμένου να περιγράψει τα συμπτώματα του ΣΕΕ). Ισχυρές συσπάσεις των εντέρων μπορεί να προκαλέσουν σοβαρούς πόνους. Σε αυτή τη θεωρία βασίζεται η λογική κάποιων θεραπειών του ΣΕΕ, όπως με σπασμολυτικά φάρμακα και φυτικές ίνες (και τα δυο βοηθούν στη ρύθμιση του συσπάσεων του εντέρου). Παρ` όλα αυτά, οι ανώμαλες συσπάσεις δεν εξηγούν το ΣΕΕ σε όλους τους ασθενείς και είναι ασαφές αν αυτές οι συσπάσεις είναι, τελικά, το αίτιο ή απλά ένα σύμπτωμα της πάθησης.
● Μερικοί ασθενείς αναπτύσσουν ΣΕΕ μετά από μια σοβαρή γαστρεντερική λοίμωξη (π.χ. από Σαλμονέλλα, Καμπυλοβακτηρίδιο ή ακόμη και ιούς). Δεν είναι σαφές πως η λοίμωξη πυροδοτεί την ανάπτυξη ΣΕΕ, εξάλλου οι περισσότεροι ασθενείς με ΣΕΕ δεν έχουν ιστορικό τέτοιων λοιμώξεων.
● Οι ασθενείς με ΣΕΕ που αναζητούν ιατρική βοήθεια είναι περισσότερο πιθανό ότι υποφέρουν από stress και αγχώδεις διαταραχές, συγκριτικά με εκείνους που δεν αναζητούν ιατρική βοήθεια. Είναι γνωστό πως το stress και οι αγχώδεις διαταραχές επηρεάζουν το έντερο, επιδεινώνοντας τα συμπτώματα. Παρ` όλα αυτά, το stress και οι αγχώδεις διαταραχές, πιθανότατα δεν είναι το αίτιο του ΣΕΕ. Μερικές μελέτες συνηγορούν υπέρ του ότι το ΣΕΕ είναι πιο συχνό σε άτομα με ιστορικό φυσικής, λεκτικής ή σεξουαλικής κακοποίησης.
● Η δυσανεξία σε τροφές είναι συνήθης σε ασθενείς με ΣΕΕ, θέτοντας έτσι την υπόνοια ότι το σύνδρομο προκαλείται από ευαισθησία ή αλλεργία σε κάποια ή κάποιες τροφές. Η θεωρία αυτή είναι δύσκολο να αποδειχτεί, αλλά η μελέτη της συνεχίζεται. Ο καλύτερος τρόπος να ανακαλύψουμε μια συσχέτιση μεταξύ των συμπτωμάτων του ΣΕΕ και κάποιας τροφής είναι να εξαλείψουμε συστηματικά συγκεκριμένες ομάδες τροφών από τη δίαιτα (η διαδικασία αυτή καλείται «elimination diet»), κάτι που μπορεί να γίνει μόνο υπό την επίβλεψη ιατρού ή διατροφολόγου. Η εξάλειψη τροφών από τη δίαιτα χωρίς κατεύθυνση από κάποιον ειδικό, μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη σημαντικών θρεπτικών συστατικών. Επιπλέον, η εφαρμογή περιορισμών στη δίαιτα, χωρίς αυτοί να χρειάζονται, μπορεί να κάνουν ακόμα χειρότερη την ποιότητα ζωής του ασθενούς.
Είναι γνωστό ότι συγκεκριμένες τροφές προκαλούν συμπτώματα που μιμούνται ή επιδεινώνουν το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (ΣΕΕ). Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται τα γαλακτοκομικά προϊόντα (που περιέχουν λακτόζη), τα όσπρια (όπως τα φασόλια) και τα λαχανικά (όπως το μπρόκολο, το κουνουπίδι και το λάχανο). Αυτές οι τροφές αυξάνουν τα εντερικά αέρια, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν κοιλιακό πόνο. Επιπρόσθετα, αρκετά φάρμακα επιδρούν στο έντερο και μπορεί να συμβάλλουν στην ανάπτυξη των συμπτωμάτων.
● Πολλοί ερευνητές πιστεύουν ότι το ΣΕΕ προκαλείται από αυξημένη ευαισθησία του εντέρου σε φυσιολογικά ερεθίσματα (το φαινόμενο αυτό καλείται «σπλαγχνική υπερευαισθησία»). Σύμφωνα με αυτήν τη θεωρία, στα άτομα με ΣΕΕ τα νεύρα των εντέρων είναι υπερδραστήρια, έτσι ώστε φυσιολογικές ποσότητες αερίων ή φυσιολογικές κινήσεις, γίνονται αντιληπτές ως υπερβολικές και επώδυνες. Μερικοί ασθενείς με σοβαρό ΣΕΕ αισθάνονται καλύτερα όταν αντιμετωπίζονται με φάρμακα που μειώνουν την αντίληψη του πόνου στο έντερο (όπως με χαμηλές δόσεις αντικαταθλιπτικών).
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΥΕΡΕΘΙΣΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ— Το ΣΕΕ συχνά πρωτοεμφανίζεται κατά την ενηλικίωση. Οι γυναίκες πάσχουν από το σύνδρομο αυτό σε διπλάσια συχνότητα συγκριτικά με τους άντρες. Το συχνότερο σύμπτωμα του ΣΕΕ είναι ο κοιλιακός πόνος σε συνδυασμό με αλλαγές στις εντερικές συνήθειες (διάρροια και/ή δυσκοιλιότητα).
Κοιλιακός πόνος — Ο πόνος στην κοιλιά κατά κανόνα μοιάζει με κολικό και ποικίλει σε ένταση. Μερικοί ασθενείς παρατηρούν ότι η συναισθηματική φόρτιση και τα γεύματα επιδεινώνουν τον πόνο, καθώς και ότι βελτιώνονται μετά από την κένωση. Μερικές γυναίκες εντοπίζουν κάποια συσχέτιση των επεισοδίων του πόνου με τον εμμηνορροϊκό κύκλο τους.
Αλλαγές στις εντερικές συνήθειες — Αυτές συμπεριλαμβάνουν διάρροια, δυσκοιλιότητα ή εναλλαγές δυσκοιλιότητας και διάρροιας. Αν εμφανίζεται πιο συχνά η διάρροια, τότε το σύνδρομο καλείται ΣΕΕ με καθ` υπεροχήν διάρροια, ενώ αν είναι πιο συχνή η δυσκοιλιότητα, τότε το σύνδρομο καλείται ΣΕΕ με καθ` υπεροχήν δυσκοιλιότητα.
Διάρροια — Ένα άτομο με ΣΕΕ μπορεί να έχει συχνές κενώσεις, χαλαρής σύστασης. Οι κενώσεις γίνονται συνήθως την ημέρα και, πιο συχνά, το πρωί ή μετά από τα γεύματα. Της διάρροιας προηγείται μια αίσθηση έντονης επιθυμίας για κένωση και μετά από αυτήν παραμένει ένα αίσθημα ατελούς κενώσεως. Περίπου οι μισοί ασθενείς με ΣΕΕ και διάρροια παρατηρούν την ύπαρξη βλέννης στις κενώσεις τους. Διάρροια εμφανιζόμενη κατά τη διάρκεια του ύπνου είναι εξαιρετικά ασυνήθιστη στους ασθενείς με ΣΕΕ.
Δυσκοιλιότητα — Η δυσκοιλιότητα που συνοδεύει το ΣΕΕ μπορεί να είναι διαλείπουσα και να διαρκεί για ημέρες. Τα κόπρανα συχνά είναι σκληρά και σκυβαλώδη («σαν της κατσίκας»). Ο ασθενής μπορεί να αισθάνεται ότι το έντερο δεν έχει αδειάσει, ακόμη και όταν το ορθό είναι άδειο. Αυτή η λανθασμένη αίσθηση μπορεί να τον οδηγήσει σε επίμονη προσπάθεια για να συνεχίσει την κένωση με παραμονή του για μεγάλο χρονικό διάστημα στην τουαλέτα.
Άλλα συμπτώματα — Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται το φούσκωμα στην κοιλιά, η αυξημένη αποβολή αερίων και τα ρεψίματα.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ΕΥΕΡΕΘΙΣΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ — Πολλές εντερικές διαταραχές έχουν συμπτώματα παρόμοια με αυτά του ΣΕΕ. Τέτοια παραδείγματα είναι η δυσαπορρόφηση (ανώμαλη απορρόφηση θρεπτικών ουσιών), οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου (ελκώδης κολίτιδα και νόσος του Crohn), η κοιλιοκάκη (δυσανεξία στη γλουτένη) και η μικροσκοπική κολίτιδα. Επειδή δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη ειδική διαγνωστική εξέταση για το ΣΕΕ, ο γιατρός συνήθως συγκρίνει τα συμπτώματα του ασθενούς με συγκεκριμένα διαγνωστικά κριτήρια, τα οποία έχουν θεσπιστεί για τη διάγνωση του ΣΕΕ. Τα κριτήρια αυτά όμως δεν είναι ακριβή για τη διάκριση του ΣΕΕ από άλλες καταστάσεις σε όλους τους ασθενείς. Έτσι, είναι απαραίτητο ο γιατρός να προβεί σε λεπτομερή λήψη ιστορικού, κλινική εξέταση και συγκεκριμένες εξετάσεις που θα τον βοηθήσουν να αποκλείσει άλλες παθήσεις.
Εξετάσεις — Οι περισσότεροι κλινικοί γιατροί ζητούν τις συνήθεις απλές εργαστηριακές εξετάσεις σε ασθενείς που υποψιάζονται ότι πάσχουν
από ΣΕΕ. Οι εξετάσεις αυτές συνήθως είναι φυσιολογικές, αλλά είναι χρήσιμες για τον αποκλεισμό άλλων καταστάσεων.
Μερικοί γιατροί ζητούν επιπλέον κάποιες περισσότερο επεμβατικές εξετάσεις, όπως η κολονοσκόπηση, ιδίως αν πρόκειται για ασθενείς ηλικίας άνω των 40 ετών.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ΕΥΕΡΕΘΙΣΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ — Διατίθενται διάφορες θεραπείες για την αντιμετώπιση του ΣΕΕ. Οι θεραπείες αυτές δίδονται συχνά για να μειώσουν τον πόνο και τα άλλα συμπτώματα του ΣΕΕ και ίσως να είναι απαραίτητο να δοκιμαστούν περισσότεροι από ένας συνδυασμοί θεραπειών μέχρι να βρεθεί η κατάλληλη αγωγή για έναν συγκεκριμένο ασθενή.
Η θεραπεία συνήθως είναι μια μακροχρόνια διαδικασία. Κατά τη διάρκειά της, είναι σημαντικό να επικοινωνείτε με τον γιατρό σας σχετικά με τα συμπτώματα και τις απορίες σας, αλλά και για οποιοδήποτε άλλο πρόβλημα ενδεχομένως προκύψει και σας προκαλεί stress, τόσο στην εργασία, όσο και στο οικογενειακό σας περιβάλλον.
Παρακολούθηση των συμπτωμάτων — Το πρώτο βήμα στην αντιμετώπιση του ΣΕΕ είναι συνήθως η παρακολούθηση των συμπτωμάτων, των καθημερινών εντερικών συνηθειών και όποιων άλλων παραγόντων ενδέχεται να επηρεάζουν το έντερο. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στην αναγνώριση παραγόντων που επιδεινώνουν τα συμπτώματα σε μερικούς ασθενείς με ΣΕΕ, όπως η λακτόζη ή άλλες
τροφικές δυσανεξίες και το stress.
Αλλαγές στη δίαιτα — Είναι λογικό να προσπαθήσουμε να αφαιρέσουμε από το διαιτολόγιο του ασθενούς τις τροφές εκείνες που μπορεί να επιδεινώσουν το ΣΕΕ, ωστόσο αυτό πρέπει να γίνεται με τη συμβουλή κάποιου ειδικού. Η παράλειψη τροφών χωρίς συμβουλή από ειδικό, ενδέχεται να επιδεινώσει τα συμπτώματα ή να προκαλέσει καινούργια προβλήματα αν παραλειφθούν σημαντικές ομάδες τροφών.
Λακτόζη — Πολλοί κλινικοί συνιστούν την προσωρινή διακοπή λήψης γαλακτοκομικών προϊόντων αφού η δυσανεξία στη λακτόζη είναι συνήθης και μπορεί να επιδεινώσει το ΣΕΕ ή να προκαλέσει συμπτώματα παρόμοια με αυτά του ΣΕΕ. Η μεγαλύτερη συγκέντρωση λακτόζης βρίσκεται στο γάλα και στο παγωτό, αν και είναι παρούσα σε μικρότερες ποσότητες στο γιαούρτι, στο cottage και στα άλλα τυριά, καθώς και σε όλες τις έτοιμες τροφές που περιέχουν τα παραπάνω συστατικά.
Όλα τα προϊόντα που περιέχουν λακτόζη πρέπει να διακόπτονται για 2 εβδομάδες. Αν τα συμπτώματα του ΣΕΕ βελτιωθούν, είναι λογικό να συνεχιστεί η αποχή από τη λακτόζη. Αν τα συμπτώματα δεν βελτιωθούν, ο ασθενής μπορεί να ξαναρχίσει τη λήψη τροφών που περιέχουν λακτόζη.
Τροφές που προκαλούν αέρια — Πολλές τροφές πέπτονται μόνο μερικώς στο λεπτό έντερο. Έτσι, όταν φτάνουν στο παχύ έντερο, υφίστανται περαιτέρω επεξεργασία (πέψη), η οποία μπορεί να προκαλέσει την παραγωγή αερίων και πόνο στην κοιλιά. Συνεπώς, η προσωρινή εξάλειψη αυτών των τροφών φαίνεται λογική, εφ` όσον υπάρχει ενοχλητικό φούσκωμα.
Οι πιο συνήθεις τροφές που παράγουν αέρια είναι τα όσπρια (όπως τα φασόλια) και τα σταυρανθή λαχανικά (όπως το λάχανο, το κουνουπίδι και το μπρόκολο). Επιπλέον, μερικά άτομα έχουν πρόβλημα με τα κρεμμύδια, το σέλινο, τα καρότα, τις σταφίδες, τα μπανάνες, τα βερίκοκα, τα δαμάσκηνα και το σιτάρι.
Τροφές που πέπτονται πιο εύκολα — Ο ακόλουθος πίνακας περιλαμβάνει μια λίστα τροφών των οποίων η πέψη μπορεί να είναι πιοεύκολη από άτομα με ΣΕΕ:
-Νερό, τζιντζερέιλ, Gatorade
-Γάλα σόγιας ή ρυζιού
-Σόγια, προϊόντα με βάση το ρύζι
-Ζυμαρικά, άσπρο ρύζι (χωρίς σάλτσες ή ζωμούς)
-Πατάτες (βραστές ή ψητές – όχι τηγανιτές)
-Ψωμί λευκό
-Ψάρι, κοτόπουλο, γαλοπούλα, ζαμπόν
-Αυγά (βραστά, ποσέ)
-Δημητριακά απλά
-Σαλάτα μαρούλι
-Μπιζέλια, καρότα (καλά μαγειρεμένα – αποφύγετε τα ωμά)
-Μαργαρίνη, μαρμελάδες, ζελέ, φυστικοβούτυρο
-Μήλο, αχλάδι, πεπόνι, ροδάκινο (σε μικρές ποσότητες)
Αύξηση των φυτικών ινών της διατροφής — Η αύξηση της λήψης φυτικών ινών (είτε προσθέτοντας συγκεκριμένες τροφές στη δίαιτα, είτε με τη χρήση συμπληρωμάτων φυτικών ινών) μπορεί να ανακουφίσει από τα συμπτώματα του ΣΕΕ, ιδίως αν έχετε δυσκοιλιότητα. Διαβάζοντας τις διατροφικές πληροφορίες που αναγράφονται στη συσκευασία κάθε προϊόντος, μπορείτε να προσδιορίσετε τον αριθμό των γραμμαρίων φυτικών ινών που λαμβάνετε κάθε φορά. Οι ίνες μπορεί, ενδεχομένως, να βοηθήσουν και κάποιους ασθενείς με κύριο σύμπτωμα τη διάρροια, καθώς μπορούν να βελτιώσουν τη σύσταση των κοπράνων (κάνοντάς τα πιο σχηματισμένα).
Στον ασθενή μπορεί να συστηθεί ένα συμπλήρωμα διατροφής που δίνει όγκο στα κόπρανα (όπως το psyllium ή η methylcellulose) προκειμένου να αυξηθεί η πρόσληψη φυτικών ινών, δεδομένου ότι πολλές φορές είναι δύσκολο να επιτευχθεί η επαρκής κατανάλωση ινών. Τα συμπληρώματα ινών πρέπει αρχικά να λαμβάνονται σε χαμηλή δόση και να αυξάνονται σιγά σιγά στο διάστημα αρκετών εβδομάδων, ώστε να μειωθούν τα ενοχλητικά συμπτώματα από την αναμενόμενη
αύξηση της παραγωγής αερίων (κάτι που μπορεί να συμβεί σε μερικά άτομα κατά την έναρξη της θεραπείας με αυξημένες φυτικές ίνες) .
Οι φυτικές ίνες ενδέχεται να προκαλέσουν φούσκωμα και δυσφορία σε μερικούς ασθενείς με ΣΕΕ. Αν αυτό συμβεί, τότε είναι προτιμότερο να μειωθεί η πρόσληψη φυτικών ινών και να σκεφτούμε την χορήγηση άλλων καθαρτικών για τη δυσκοιλιότητα.
Ψυχοκοινωνικές θεραπείες — Το stress και το άγχος μπορούν να επιδεινώσουν το ΣΕΕ σε μερικά άτομα. Η καλύτερη προσέγγιση για τη μείωση του stress και του άγχους εξαρτάται από τη συγκεκριμένη κατάσταση και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Σκόπιμο είναι να κάνετε μια ανοιχτή συζήτηση με τον γιατρό σας σχετικά με τον πιθανό ρόλο που μπορεί το stress και το άγχος να παίζουν στα συμπτώματά σας, έτσι ώστε μαζί να αποφασίσετε τον καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης.
● Μερικοί ασθενείς ωφελούνται από την απλή συζήτηση του προβλήματός τους, με ή χωρίς τη χορήγηση αντικαταθλιπτικών ή αγχολυτικών φαρμάκων. Άλλες θεραπείες, όπως η ύπνωση ή η γνωσιακή θεραπεία της συμπεριφοράς, μπορούν επίσης να βοηθήσουν.
Η ύπνωση είναι μια κατάσταση αλλαγής του επιπέδου της συνείδησης που επιτρέπει στον ασθενή να συγκεντρωθεί μακριά από τις πηγές άγχους ή stress. Οι ασθενείς που υπνωτίζονται δεν κοιμούνται, αλλά στην πραγματικότητα βρίσκονται σε μια κατάσταση αυξημένης φαντασίας, παρόμοιας με την αφηρημάδα. Η ύπνωση
μπορεί να γίνει από κάποιον ειδικό ή κάποιος να εκπαιδευτεί σε
τεχνικές αυτο-ύπνωσης.
Η «γνωσιακή θεραπεία της συμπεριφοράς» (cognitive behavioral therapy, http://en.wikipedia.org/wiki/Cognitive_behavioral_therapy) βοηθά τον ασθενή να επικεντρωθεί σε ένα συγκεκριμένο πρόβλημα για μια περιορισμένη χρονική περίοδο. Ο ασθενής μαθαίνει πώς οι σκέψεις του συμβάλλουν στο άγχος ή στο stress και μαθαίνει πώς να αλλάζει αυτές τις σκέψεις.
● Η συμμετοχή σε μια ομάδα υποστήριξης μπορεί, επίσης, να είναι χρήσιμη.
● Πολλοί ασθενείς βρίσκουν ότι η καθημερινή άσκηση τους βοηθά στη διατήρηση μιας αίσθησης ευεξίας. Επιπλέον, η άσκηση μπορεί να δράσει ευνοϊκά στη λειτουργία του εντέρου.
Φάρμακα του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου— Αν και υπάρχουν πολλά φάρμακα για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του ΣΕΕ, αυτά δεν θεραπεύουν την κατάσταση. Χρησιμοποιούνται, κυρίως, για την ανακούφιση από τα συμπτώματα. Η επιλογή ανάμεσα σε αυτά τα φάρμακα εξαρτάται κατά ένα μέρος από το αν το προεξάρχον σύμπτωμα είναι η διάρροια, η δυσκοιλιότητα ή ο πόνος.
Ως γενικός κανόνας, τα φάρμακα χορηγούνται σε εκείνους τους ασθενείς που δεν απαντούν επαρκώς σε πιο συντηρητικά μέτρα, όπως οι αλλαγές στη δίαιτα και η χορήγηση συμπληρωμάτων φυτικών ινών.
Αντιχολινεργικά φαρμακα — Μπλοκάρουν τη διέγερση του νευρικού συστήματος από το γαστρεντερικό, βοηθώντας έτσι στη μείωση του σοβαρού πόνου και των ανώμαλων συσπάσεων του εντέρου.
Στην κατηγορία αυτή ανήκει το γνωστό Busocpan που κυκλοφορεί ευρέως στην ελληνική αγορά.
Τα φάρμακα αυτά μπορεί να είναι πολύ βοηθητικά αν ληφθούν προληπτικά (δηλαδή, πριν τα συμπτώματα), επομένως είναι πολύ σημαντικό να μπορεί κάποιος να προβλέψει την έναρξη των συμπτωμάτων του. Συνήθεις παρενέργειές τους είναι ξηροστομία, ξηροφθαλμία και θόλωση της όρασης.
Αντικαταθλπτικά φάρμακα — Πολλά τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά μειώνουν τον πόνο σε άτομα με ΣΕΕ. Η δόση στην οποία χορηγούνται για το σκοπό αυτό είναι πολύ χαμηλότερη συγκριτικά με την χρησιμοποιούμενη για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης. Πιστεύεται ότι αυτά τα φάρμακα μειώνουν την αντίληψη του πόνου όταν
χρησιμοποιούνται σε χαμηλές δόσεις, αν και ο ακριβής μηχανισμός δράσης τους είναι άγνωστος. Τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά που χρησιμοποιούνται συνήθως για την αντιμετώπιση του πόνου είναι τα amitriptyline (το πιο διαδεδομένο, εμπορική ονομασία: Saroten) , imipramine, desipramine και nortriptyline. Κατά την έναρξη της
θεραπείας με αυτά τα φάρμακα είναι συνήθης η εμφάνιση ενός αισθήματος κόπωσης, το οποίο δεν είναι πάντα ανεπιθύμητο, δεδομένου ότι μπορεί να βελτιώσει τον ύπνο όταν το φάρμακο λαμβάνεται το βράδυ. Η θεραπεία, γενικά, αρχίζει με χαμηλές δόσεις που αυξάνονται σταδιακά. Η πλήρης δράση του φαρμάκου μπορεί να μην είναι εμφανής πριν περάσουν 3-4 εβδομάδες.
Τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, επιπλέον, επιβραδύνουν τη διέλευση των περιεχομένων του γαστρεντερικού συστήματος και μπορεί να είναι ακόμη πιο χρήσιμα σε ασθενείς με ΣΕΕ και διάρροια.
Μια άλλη κατηγορία αντικαταθλιπτικών, οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης της σεροτονίνης, μπορούν να χρησιμοποιηθούν όταν ο ασθενής έχει ΣΕΕ και κατάθλψη. Πιο συχνά χρησιμοποιούμενα είναι τα fluoxetine (Prozac), sertraline (Zoloft), paroxetine, citalopram (Seropram), και escitalopram. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν και τα mirtazapine(Remeron), venlafaxine (Efexor), και duloxetine (Cymbalta).
Αντιδιαρροϊκά φάρμακα — Το φάρμακο λοπεραμίδη (Imodium) ή ο συνδυασμός διφενοξυλάτης με ατροπίνη (Lomotil) μπορούν να βοηθήσουν στην επιβράδυνση της μετακίνησης των κοπράνων μέσα στο έντερο. Έτσι, είναι πιο χρήσιμα σε ασθενείς με ΣΕΕ και διάρροια. Οι κλινικοί γιατροί πάντως, συνιστούν να χρησιμοποιούνται μόνο όταν υπάρχει ανάγκη και όχι σε συνεχή βάση.
Αγχολυτικά φαρμακα — Χρησιμοποιούνται για μείωση του άγχους. Σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν τα: Diazepam (Valium, Stedon), lorazepam (Tavor), and clonazepam (Rivotril). Χορηγούνται σε άτομα με βραχείας διάρκειας αγχώδη συνδρομή, η οποία επιδεινώνει τα συμπτώματα που οφείλονται στο ΣΕΕ. Πρέπει να λαμβάνονται για βραχύ χρονικό διάστημα λόγω του κινδύνου εθισμού σε αυτά.
Αντιβιοτικά — Ο ρόλος των αντιβιοτικών στη θεραπεία του ΣΕΕ παραμένει ασαφής. Υπάρχουν μερικοί ασθενείς με ΣΕΕ που ωφελούνται από τη θεραπεία με αντιβιοτικά. Χρειάζεται όμως περισσότερη έρευνα πριν συστηθεί η χορήγηση αντιβιοτικών για τη θεραπεία του ΣΕΕ.
ΒΟΤΑΝΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΕ — Πολλές τέτοιες θεραπείες διαφημίζονται – κυρίως διαδικτυακά – για τη θεραπεία του ΣΕΕ. Ωστόσο, δεν υπάρχουν αρκετές ενδείξεις ότι αυτές ωφελούν. Από αυτήν την κατηγορία αξίζει να αναφερθούν τα παρακάτω:
●Peppermint oil – Υπάρχουν μερικές ενδείξεις ότι ωφελεί, κυρίως στο θέμα του πόνου. Μπορεί να προκαλέσει ή να επιδεινώσει τον οπισθοστερνικό καύσο της γαστρο-οισοφαγικής παλινδρόμησης.
●Acidophilus – Υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον για τα πιθανά οφέλη από τα λεγόμενα «υγιεινά» βακτήρια (προβιοτικά) σε μια ποικιλία εντερικών νοσημάτων, συμπεριλαμβανομένου και του ΣΕΕ. Δεν έχει αποδειχτεί αν τέτοιου είδους συμπληρώματα βοηθούν.
ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ΕΥΕΡΕΘΙΣΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ— Αν και το ΣΕΕ μπορεί να προκαλέσει σημαντικού βαθμού δυσφορία και συναισθηματική φόρτιση, οι περισσότεροι άνθρωποι με ΣΕΕ δεν εμφανίζουν μακροχρόνιες επιπλοκές στην υγεία τους. Επιπλέον, οι ασθενείς αυτοί, με την πάροδο του χρόνου, μαθαίνουν να ελέγχουν τα συμπτώματά τους. Είναι σημαντική η βοήθεια ενός κλινικού γιατρού που πρέπει να ελέγχει τα συμπτώματα από καιρό σε καιρό. Έτσι, αν κάποια στιγμή τα συμπτώματα αλλάξουν, μπορεί να συστηθούν επιπλέον εξετάσεις. Στο πέρασμα του χρόνου, λιγότεροι από 5% των ασθενών που έχουν διαγνωσθεί με ΣΕΕ θα διαγνωσθούν με κάποια άλλη γαστρεντερική πάθηση.
ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ
● Το ΣΕΕ είναι μια συνήθης γαστρεντερική διαταραχή που προσβάλλει 10-20% του πληθυσμού. Αν και η κατάσταση αυτή δεν είναι δυνατόν να ιαθεί, υπάρχουν θεραπείες που ανακουφίζουν από τα συμπτώματα.
● Δεν έχει βρεθεί κάποια συγκεκριμένη αιτία που προκαλεί το ΣΕΕ, αν και υπάρχουν θεωρίες για γαστρεντερικές ανωμαλίες, δυσανεξία σε τροφές και ψυχολογικές καταστάσεις.
● Τα κύρια συμπτώματα του ΣΕΕ είναι ο κοιλιακός πόνος και οι αλλαγές στις εντερικές συνήθειες (διάρροια και/ή δυσκοιλιότητα). Ο κοιλιακός πόνος ποικίλει σε εντόπιση και βαρύτητα. Οι ασθενείς μπορεί να έχουν κυρίως διάρροια, κυρίως δυσκοιλιότητα ή εναλλαγές των δυο.
● Δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη διαγνωστική εξέταση για το ΣΕΕ, ενώ πολλές άλλες γαστρεντερικές διαταραχές μπορούν να προκαλέσουν παρόμοια συμπτώματα. Το ιστορικό του ασθενή, η κλινική εξέταση και οι εργαστηριακές εξετάσεις χρησιμεύουν στο γιατρό προκειμένου να τεθεί η διάγνωση του ΣΕΕ.
● Διατίθενται πολλές διαφορετικές θεραπείες για την ανακούφιση από τα συμπτώματα του ΣΕΕ. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται η παρακολούθηση των συμπτωμάτων (για ενδεχόμενη αλλαγή τους), η τροποποίηση της δίαιτας με αύξηση των φυτικών ινών και αποφυγή των τροφών που μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα, η ψυχοκοινωνική θεραπεία (αφού το stress μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα του ΣΕΕ) και φάρμακα. Οι θεραπείες συνήθως χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό και, λόγω της ποικιλίας των συμπτωμάτων, διαφορετικές θεραπείες είναι αποτελεσματικές σε διαφορετικά άτομα.
● Πολλά βότανα και φυσικές θεραπείες διαφημίζονται για την αντιμετώπιση του ΣΕΕ. Παρ` όλα αυτά, οι θεραπείες αυτές δεν έχουν αποδειχτεί αποτελεσματικές και δεν μπορούν να συστηθούν.
● Αν και το ΣΕΕ μπορεί να προκαλέσει πόνο και stress, η πλειονότητα των ασθενών είναι ικανοί να ελέγξουν τα συμπτώματα τους με την πάροδο του χρόνου και να ζουν μια φυσιολογική ζωή χωρίς να εμφανίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας.
