Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, που ονομάζεται επίσης «παλινδρόμηση οξέος», εμφανίζεται όταν το περιεχόμενο του στομάχου παλινδρομεί στον οισοφάγο και/ή στο στόμα. Η περιστασιακή παλινδρόμηση είναι φυσιολογική και μπορεί να συμβεί σε υγιή βρέφη, παιδιά και ενήλικες, πιο συχνά μετά την κατανάλωση ενός μεγάλου γεύματος. Τα περισσότερα επεισόδια είναι σύντομης διάρκειας και δεν προκαλούν ενοχλητικά συμπτώματα ή επιπλοκές.
Αντίθετα, τα άτομα με γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσο (ΓΟΠΝ) βιώνουν ενοχλητικά συμπτώματα ή βλάβες στον οισοφάγο ως αποτέλεσμα της παλινδρόμησης οξέος. Τα συμπτώματα της ΓΟΠΝ μπορεί να συμπεριλαμβάνουν οπισθοστερνικό καύσο («καούρα πίσω από το στέρνο»), αναγωγές όξινων υγρών, πόνο στο θώρακα και δυσκολία στην κατάποση.
Τι συμβαίνει στην παλινδρόμηση οξέος και στη γαστρο-οισοφαγική παλινδρομική νόσο (ΓΟΠΝ);
Όταν τρώτε, η τροφή μεταφέρεται από το στόμα σας στο στομάχι σας μέσω του οισοφάγου. Ο οισοφάγος είναι ένα όργανο που μοιάζει με σωλήνα, έχει μήκος περίπου 25 εκατοστά και πλάτος 2,5 εκατοστά στους ενήλικες. Ο οισοφάγος αποτελείται από στρώματα ιστών και μυών που διαστέλλονται και συστέλλονται για να προωθήσουν την τροφή στο στομάχι σας μέσω μιας σειράς κινήσεων που μοιάζουν με κύμα που ονομάζονται περισταλτισμός.
Στο κάτω άκρο του οισοφάγου, όπου συνδέεται με το στομάχι, υπάρχει ένας κυκλικός μυϊκός δακτύλιος που ονομάζεται κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας (ΚΟΣ). Μετά την κατάποση, ο ΚΟΣ χαλαρώνει και ανοίγει για να επιτρέψει στην τροφή να εισέλθει στο στομάχι σας, όπου αναμιγνύεται με το οξύ του στομάχου που βοηθά στην πέψη. Στη συνέχεια, ο ΚΟΣ συσπάται για να αποτρέψει την επιστροφή της τροφής και του οξέος στον οισοφάγο σας. Η δράση του ΚΟΣ συνήθως ενισχύεται από τον μυ του διαφράγματος που τον περιβάλλει.
Ωστόσο, μερικές φορές ο φραγμός κατά της παλινδρόμησης που αποτελείται από τον ΚΟΣ και το περιβάλλον διάφραγμα αποτυγχάνει, επιτρέποντας στα υγρά του στομάχου να παλινδρομήσουν στον οισοφάγο. Αυτό συμβαίνει περιστασιακά σε όλους. Τα περισσότερα από αυτά τα επεισόδια συμβαίνουν λίγο μετά τα γεύματα, είναι σύντομα και δεν προκαλούν συμπτώματα. Φυσιολογικά, η παλινδρόμηση σπανίως εμφανίζεται κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Σε μερικούς ανθρώπους, η παλινδρόμηση οξέος προκαλεί ενοχλητικά συμπτώματα ή βλάβη στον οισοφάγο με την πάροδο του χρόνου. Όταν συμβαίνει αυτό, θεωρείται ΓΟΠΝ. Γενικά, η βλάβη στον οισοφάγο είναι πιο πιθανό να συμβεί όταν το οξύ παλινδρομεί συχνά, το περιεχόμενο του στομάχου είναι πολύ όξινο ή ο οισοφάγος δεν μπορεί να καθαρίσει γρήγορα το οξύ.
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΟΠΝ
Υπάρχουν συγκεκριμένες καταστάσεις που αυξάνουν τον κίνδυνο ενός ατόμου να αναπτύξει ΓΟΠΝ, όπως:
- Διαφραγματοκήλη – Πρόκειται για μια κατάσταση κατά την οποία μέρος του στομάχου μετακινείται προς τα άνω μέσω του διαφράγματος (διάφραγμα είναι ο μεγάλος, επίπεδος μυς που διαχωρίζει το θώρακα από την κοιλιά), με αποτέλεσμα ο ΚΟΣ να βρίσκεται εντός του θώρακα και όχι στο ύψος του διαφράγματος. Συνέπεια αυτού είναι ο ΚΟΣ να μην δέχεται πλέον την εξωτερική ενίσχυση από το διάφραγμα, να μειώνεται η πίεσή του και να μην μπορεί να λειτουργήσει πια ως επαρκής φραγμός στην παλινδρόμηση οξέος από τον στόμαχο στον οισοφάγο. Έτσι, η παλινδρόμηση οξέος γίνεται πιο συχνά και σε μεγαλύτερες ποσότητες. Το διάφραγμα έχει μια οπή (που ονομάζεται «διαφραγματικό τρήμα») δια της οποίας περνά ο οισοφάγος πριν ενωθεί με το στομάχι. Στα άτομα με διαφραγματοκήλη, το διαφραγματικό τρήμα διαστέλλεται και μέρος του στομάχου συμπιέζεται μέσα από αυτό για να περάσει πάνω από το διάφραγμα, στο θώρακα.
- Παχυσαρκία – Τα άτομα που είναι παχύσαρκα ή υπέρβαρα έχουν αυξημένο κίνδυνο ΓΟΠΝ και διαφραγματοκήλης. Αν και οι λόγοι για αυτό δεν είναι πλήρως κατανοητοί, σχετίζεται εν μέρει με την αυξημένη ενδοκοιλιακή πίεση.
- Εγκυμοσύνη – Πολλές γυναίκες εμφανίζουν παλινδρόμηση οξέος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Αυτό συνήθως υποχωρεί μετά τον τοκετό και οι επιπλοκές είναι σπάνιες.
- Τρόπος ζωής και φάρμακα – Ορισμένα τρόφιμα (συμπεριλαμβανομένων των λιπαρών τροφών, της σοκολάτας και της μέντας), η καφεΐνη, το αλκοόλ και το κάπνισμα τσιγάρων μπορούν να επιδεινώσουν την παλινδρόμηση οξέος και τη ΓΟΠΝ. Ορισμένα φάρμακα αυξάνουν επίσης τον κίνδυνο.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΓΟΠΝ
Τα πιο κοινά συμπτώματα της ΓΟΠΝ είναι:
- Οπισθοστερνικός καύσος – Συνήθως μοιάζει με αίσθηση καύσου στο κέντρο του θώρακα, η οποία μερικές φορές εκτείνεται ως τον τράχηλο. Τις περισσότερες φορές συμβαίνει μετά από ένα μεγάλο γεύμα.
- Αναγωγές όξινων υγρών – Αυτό συμβαίνει όταν το περιεχόμενο του στομάχου (οξύ αναμεμειγμένο με κομμάτια άπεπτης τροφής) παλινδρομεί στον οισοφάγο και ενίοτε στο στόμα.
Άλλα συμπτώματα της ΓΟΠΝ συμπεριλαμβάνουν:
- Πόνος στο στόμαχο (στην άνω κοιλιακή χώρα)
- Πόνος στο στήθος
- Δυσκολία στην κατάποση κατά την οποία η τροφή κολλάει στον οισοφάγο (ονομάζεται δυσφαγία) ή πόνος κατά την κατάποση (ονομάζεται οδυνοφαγία)
- Επίμονη λαρυγγίτιδα/βραχνάδα (λόγω του οξέος που παλινδρομεί και εισέρχεται στο λάρυγγα ερεθίζοντας τις φωνητικές χορδές)
- Επίμονος πονόλαιμος ή βήχας
- Αίσθηση ξένου σώματος στον τράχηλο (ονομάζεται globus sensation ή αίσθηση βλωμού)
- Ναυτία και/ή έμετος
Με την πάροδο του χρόνου, η ΓΟΠΝ μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές. Αυτά περιλαμβάνουν προβλήματα που σχετίζονται με βλάβη του οισοφάγου καθώς και άλλα ζητήματα που θα αναφερθούν παρακάτω.
Πότε να αναζητήσετε βοήθεια — Τα ακόλουθα σημεία και συμπτώματα μπορεί να υποδηλώνουν ένα πιο σοβαρό πρόβλημα. Ενημερώστε αμέσως το γιατρό σας αν:
- Έχετε δυσκολία ή πόνο στην κατάποση
- Δεν έχετε όρεξη ή χάνετε βάρος χωρίς να το επιθυμείτε
- Έχετε πόνο στο στήθος
- Νιώθετε σαν να πνίγεστε
- Έχετε σημεία αιμορραγίας από το γαστρεντερικό σωλήνα, όπως εμετό με πρόσμειξη αίματος ή σκουρόχροο (καφεοειδή) εμετό ή μαύρα κόπρανα
- Έχετε επίμονο εμετό
- Έχετε πρόσφατης έναρξης πόνο στο στόμαχο και είστε ηλικίας 60 ετών και άνω
ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΓΟΠΝ
Η διάγνωση της ΓΟΠΝ βασίζεται στα συμπτώματά σας καθώς και στην ενδεχόμενη ύπαρξη παραγόντων κινδύνου που αναφέρθηκαν παραπάνω.
Διάγνωση βασιζόμενη στα συμπτώματα — Αν έχετε τα «κλασικά» συμπτώματα της ΓΟΠΝ (οπισθοστερνικό καύσο και/ή αναγωγές όξινων υγρών), ο γιατρός σας μπορεί θέσει τη διάγνωση βασιζόμενος μόνο σε αυτά. Σε αυτήν την περίπτωση, πιθανότατα θα σας χορηγήσει κάποια φαρμακευτική αγωγή. Η ανταπόκριση στη θεραπεία και η βελτίωση των συμπτωμάτων σας με αυτήν επιβεβαιώνει την αρχική διάγνωση του γιατρού.
Πρόσθετες εξετάσεις — Ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει επιπλέον εξετάσεις αν:
- Δεν έχετε βελτίωση στα συμπτώματα μετά τη λήψη αναστολέα αντλίας πρωτονίων (PPI)
- Δεν έχετε τα κλασικά συμπτώματα της ΓΟΠΝ (οπισθοστερνικό καύσο ή αναγωγές όξινων υγρών)
- Έχετε συμπτώματα που μπορεί να υποδηλώνουν άλλο πρόβλημα
- Έχετε παράγοντες κινδύνου για ορισμένες επιπλοκές όπως ο οισοφάγος Barrett που αναφέρεται παρακάτω.
Είναι σημαντικό να αποκλειστούν προβλήματα δυνητικά απειλητικά για τη ζωή που μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα παρόμοια με αυτά της ΓΟΠΝ. Για παράδειγμα, ο πόνος στο στήθος μπορεί επίσης να είναι σύμπτωμα καρδιακής νόσου και πρέπει να αξιολογηθεί άμεσα.
Αν έχουν αποκλειστεί προβλήματα απειλητικά για τη ζωή και η διάγνωση της ΓΟΠΝ δεν είναι σαφής, ο γιατρός σας πιθανότατα θα συστήσει μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες εξετάσεις:
Ενδοσκόπηση ανώτερου πεπτικού (γαστροσκόπηση) — Πρόκειται για μια εξέταση που επιτρέπει στον γιατρό να εξετάσει απευθείας το ανώτερο πεπτικό (οισοφάγο, στόμαχο, δωδεκαδάκτυλο) με τη χρήση ενός εύκαμπτου σωλήνα που εισάγεται δια του στόματος και προωθείται μέχρι το δωδεκαδάκτυλο. Ο σωλήνας αυτός διαθέτει πηγή φωτός και κάμερα που εμφανίζει μεγεθυμένες εικόνες σε μια οθόνη. Σε περίπτωση σοβαρής παλινδρόμησης μπορεί να παρατηρηθούν έλκη (πληγές) στην επιφάνεια του οισοφάγου (οισοφαγίτιδα). Οι βλάβες αυτές αξιολογούνται από τον ενδοσκόπο που αν το κρίνει σκόπιμο μπορεί να λάβει και βιοψίες από αυτές για περαιτέρω αξιολόγηση.
Παρατεταμένη (24 έως 96 ώρες) μελέτη pH οισοφάγου (pH-μετρία) — Πρόκειται για τον πιο άμεσος τρόπο εκτίμησης της σοβαρότητας της παλινδρόμησης οξέος. Η εξέταση περιλαμβάνει την εισαγωγή ενός λεπτού σωλήνα με έναν αισθητήρα μέσω της μύτης στον οισοφάγο (όπου αφήνεται στη θέση του για 24 ώρες ή και περισσότερο αν κρίνεται σκόπιμο). Μια εναλλακτική προσέγγιση περιλαμβάνει την τοποθέτηση ενός ασύρματου αισθητήρα που προσκολλάται στο τοίχωμα του οισοφάγου (αυτό μπορεί να γίνει κατά τη διάρκεια μιας γαστροσκόπησης). Κατά τις επόμενες 1-4 ημέρες θα σας ζητηθεί να κρατήσετε ένα ημερολόγιο με τα συμπτώματά σας. Ο αισθητήρας μετρά πόσο συχνά το οξύ του στομάχου παλινδρομεί στον οισοφάγο σας και για πόσο χρόνο παραμένει στον οισοφάγο. Ο γιατρός σας μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτές τις πληροφορίες για να προσδιορίσει τη σοβαρότητα της παλινδρόμησης και πώς αυτή σχετίζεται με τα συμπτώματά σας.
Αυτή η εξέταση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να επιβεβαιώσει τη διάγνωση της ΓΟΠΝ αν έχετε ενδεικτικά συμπτώματα αλλά όχι επιβεβαιωτικά ευρήματα στην ενδοσκόπηση. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την παρακολούθηση του πόσο καλά λειτουργεί η θεραπεία.
Μανομετρία οισοφάγου — Η εξέταση αυτή γίνεται με την τοποθέτηση ενός σωλήνα μέσω της μύτης σας στον οισοφάγο σας. Ο σωλήνας αυτός μετρά την πίεση από τις συσπάσεις των μυών του οισοφάγου και έτσι εκτιμάται αν ο περισταλτισμός του οισοφάγου είναι φυσιολογικός και αν η πίεση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα (ΚΟΣ) είναι φυσιολογικη. Η μανομετρία είναι σκόπιμο να γίνει αν έχετε πόνο στο στήθος και/ή δυσκολία στην κατάποση, αλλά τα αποτελέσματα της γαστροσκόπησης είναι φυσιολογικά. Η εξέταση αυτή μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση διαταραχών κινητικότητας (προβλήματα σχετικά με τον τρόπο που λειτουργούν οι μύες του γαστρεντερικού σωλήνα).
ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΓΟΠΝ
Τα περισσότερα άτομα με ΓΟΠΝ δεν θα αναπτύξουν σοβαρές επιπλοκές, ειδικά αν λάβουν θεραπεία. Ωστόσο, δυνητικά σοβαρές επιπλοκές μπορεί μερικές φορές να συμβούν σε άτομα με σοβαρή ΓΟΠΝ.
Διαβρωτική οισοφαγίτιδα — Αυτό συμβαίνει όταν η επένδυση του οισοφάγου καταστρέφεται ως αποτέλεσμα της έκθεσης στο οξύ του στομάχου. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε διαβρώσεις ή έλκη, τα οποία μπορεί να αιμορραγούν. Η αιμορραγία από έλκη δεν είναι πάντα ορατή, αλλά μπορεί να ανιχνευθεί με εξετάσεις κοπράνων.
Στένωση οισοφάγου — Η βλάβη από το οξύ μπορεί να προκαλέσει ουλή και στένωση του οισοφάγου, προκαλώντας μερική απόφραξη (στένωση) που μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τροφή ή χάπια να κολλήσουν στον οισοφάγο. Η στένωση προκαλείται από ουλώδη ιστό που αναπτύσσεται ως αποτέλεσμα ελκών στον οισοφάγο.
Οισοφάγος Barrett — Ο οισοφάγος Barrett εμφανίζεται όταν τα φυσιολογικά κύτταρα που επενδύουν τον κατώτερο οισοφάγο (που ονομάζονται πλακώδη κύτταρα) αντικαθίστανται από διαφορετικό τύπο κυττάρου (που ονομάζονται εντερικά κύτταρα). Αυτή η διαδικασία συνήθως προκύπτει εξαιτίας μακροχρόνιας ΓΟΠΝ με διαβρωτική οισοφαγίτιδα.
Τα εντερικά κύτταρα έχουν μικρό κίνδυνο να μετατραπούν σε καρκινικά κύτταρα με την πάροδο του χρόνου. Γι` αυτό, τα άτομα με οισοφάγο Barrett συνιστάται να παρακολουθούνται με περιοδικές γαστροσκοπήσεις για το ενδεχόμενο να εμφανιστούν πρώιμα σημάδια καρκίνου.
Προβλήματα στους πνεύμονες και το λαιμό — Εάν το οξύ του στομάχου παλινδρομήσει στο λάρυγγα, αυτό μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή των φωνητικών χορδών, πονόλαιμο ή βραχνή φωνή. Το οξύ μπορεί επίσης να εισροφηθεί στους πνεύμονες και να προκαλέσει συμπτώματα πνευμονίας ή άσθματος. Με την πάροδο του χρόνου, το οξύ στους πνεύμονες μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη βλάβη των πνευμόνων.
Οδοντικά προβλήματα — Τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια παλινδρόμησης οξέος μπορεί να διαβρώσουν το σμάλτο των δοντιών με την πάροδο του χρόνου.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΟΠΝ
Η θεραπεία της ΓΟΠΝ προσαρμόζεται ώστε να ταιριάζει με τη συχνότητα και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων ή/και των επιπλοκών της ΓΟΠΝ.
Αλλαγές στον τρόπο ζωής — Ορισμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής και στη διατροφή μπορούν συχνά να βοηθήσουν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της ΓΟΠΝ. Εάν έχετε ήπια συμπτώματα, μπορείτε να δοκιμάσετε αυτές τις προσεγγίσεις πριν αναζητήσετε ιατρική βοήθεια. Εάν τα συμπτώματά σας είναι πιο σοβαρά, είναι καλή ιδέα να μιλήσετε με το γιατρό σας πριν κάνετε οποιεσδήποτε αλλαγές, ώστε να σας συμβουλεύσει για το πώς να τις ενσωματώσετε στο πλάνο θεραπείας σας.
Συχνά συνιστώνται οι ακόλουθες αλλαγές στον τρόπο ζωής:
- Απώλεια βάρους (εάν είστε υπέρβαροι ή έχετε πάρει πρόσφατα βάρος) – Η απώλεια βάρους μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να μειώσουν την παλινδρόμηση οξέος. Επιπλέον, η απώλεια βάρους έχει μια σειρά από άλλα οφέλη για την υγεία, συμπεριλαμβανομένου του μειωμένου κινδύνου διαβήτη τύπου 2 και καρδιακών παθήσεων.
- Σηκώνοντας το κεφάλι του κρεβατιού σας κατά 15 ως 20 εκατοστά – Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν καούρα μόνο κατά τη διάρκεια της περιόδου 2-3 ωρών μετά τα γεύματα, μερικοί ξυπνούν τη νύχτα με καούρα. Τα άτομα με νυχτερινή καούρα μπορούν να σηκώσουν το κεφάλι του κρεβατιού τους, το οποίο σηκώνει το κεφάλι και τους ώμους ψηλότερα από το στομάχι, έτσι ώστε η βαρύτητα να μην επιτρέπει στο γαστρικό οξύ να παλινδρομήσει από το στομάχι στον οισοφάγο.
Μπορείτε να σηκώσετε το κεφάλι του κρεβατιού σας τοποθετώντας μια σφήνα ή άλλο αντικείμενο κάτω από τα πόδια της κεφαλής του. Συνήθως δεν είναι χρήσιμο να χρησιμοποιείτε πρόσθετα μαξιλάρια διότι έτσι ανυψώνεται μόνο το κεφάλι και ο λαιμός με ελάχιστη επίδραση στην παλινδρόμηση.
- Κοιμηθείτε στην αριστερή σας πλευρά – Και πάλι, αν και οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν καούρα μόνο κατά τη διάρκεια της περιόδου 2-3 ωρών μετά τα γεύματα, τα άτομα με νυχτερινή καούρα μπορούν να την μειώσουν ξαπλώνοντας στην αριστερή τους πλευρά κατά τη διάρκεια του ύπνου. Αυτό τοποθετεί το στομαχικό υγρό μακριά από την επάνω δεξιά πλευρά του στομάχου όπου συνδέεται ο οισοφάγος, καθιστώντας δυσκολότερη την εμφάνιση παλινδρόμησης.
- Αποφυγή τροφών που προκαλούν συμπτώματα – Ορισμένες τροφές προκαλούν επίσης χαλάρωση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε παλινδρόμηση οξέος. Η υπερβολική καφεΐνη, η σοκολάτα, το αλκοόλ, η μέντα και τα λιπαρά τρόφιμα μπορεί να προκαλέσουν ενοχλητική παλινδρόμηση οξέος σε μερικούς ανθρώπους. Εάν παρατηρήσετε ότι τα συμπτώματά σας είναι χειρότερα μετά την κατανάλωση ορισμένων τροφών ή ποτών, είναι λογικό να περιορίσετε ή να αποφύγετε αυτά τα πράγματα.
- Διακοπή του καπνίσματος – Το σάλιο είναι αλκαλικό και βοηθά στην εξουδετέρωση του οξέος από παλινδρόμηση. Το κάπνισμα όμως μειώνει την ποσότητα του σάλιου στο στόμα και το λαιμό. Επιπλέον, το κάπνισμα μειώνει την πίεση στον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα και προκαλεί βήχα, με αποτέλεσμα συχνά επεισόδια παλινδρόμησης οξέος στον οισοφάγο. Εκτός από τα πολλά άλλα οφέλη για την υγεία, η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να μειώσει ή να εξαλείψει τα συμπτώματα της ήπιας παλινδρόμησης.
Ενώ τα στοιχεία είναι περιορισμένα, άλλες αλλαγές φαίνεται επίσης μερικές φορές να βοηθούν, όπως:
- Αποφυγή καθυστερημένων γευμάτων – Η κατάκλιση με γεμάτο στομάχι μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο παλινδρόμησης οξέος. Προγραμματίζοντας γεύματα για τουλάχιστον δύο έως τρεις ώρες πριν τον ύπνο, τα συμπτώματα μπορεί να μειωθούν. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για άτομα με νυχτερινή παλινδρόμηση.
- Φορώντας φαρδιά, άνετα ρούχα – Τα στενά ρούχα μπορεί να αυξήσουν την ενόχληση επειδή μπορεί να αυξήσουν την πίεση στην κοιλιά, αναγκάζοντας έτσι το περιεχόμενο του στομάχου να παλινδρομήσει στον οισοφάγο.
Ήπια συμπτώματα — Εκτός από τις αλλαγές στον τρόπο ζωής, η αρχική θεραπεία της ήπιας ΓΟΠΝ περιλαμβάνει τη χρήση μη συνταγογραφούμενων, αντιόξινων (π.χ., Maalox, Simeco) ή ανταγωνιστών υποδοχέων ισταμίνης (π.χ., Peptan).
Αντιόξινα/αλγινικά — Τα αντιόξινα εξουδετερώνουν το οξύ του στομάχου και χρησιμοποιούνται συνήθως για βραχυπρόθεσμη ανακούφιση των συμπτωμάτων της καούρας. Ενώ αρχίζουν να δρουν γρήγορα, το εξουδετερωτικό αποτέλεσμα διαρκεί μόνο για περίπου 30 έως 60 λεπτά μετά από κάθε δόση. Τα αλγινικά (εμπορική ονομασία: Gaviscon) έχουν πιο παρατεταμένη δράση καθώς το αλγινικό επιπλέει στην κορυφή του γαστρικού περιεχομένου και κρατά το πρόσφατα εκκρινόμενο οξύ μακριά από την είσοδο του οισοφάγου.
Ανταγωνιστές υποδοχέων ισταμίνης — Οι ανταγωνιστές ισταμίνης μειώνουν την παραγωγή οξέος στο στομάχι. Είναι πιο αποτελεσματικά φάρμακα από τα αντιόξινα στην ανακούφιση της καούρας και τα αποτελέσματά τους διαρκούν περισσότερο. Ωστόσο, συνήθως δεν επαρκούν για τη θεραπεία σοβαρών ή συχνών συμπτωμάτων.
Μέτρια έως σοβαρά συμπτώματα — Άτομα με πιο σοβαρά ή συχνά συμπτώματα, επιπλοκές που σχετίζονται με ΓΟΠΝ ή ήπια συμπτώματα που δεν έχουν ανταποκριθεί στα παραπάνω φάρμακα, συνήθως χρειάζονται θεραπεία με ένα φάρμακο που ονομάζεται αναστολέας αντλίας πρωτονίων (ΑΑΠ ή PPI). Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν επίσης να βοηθήσουν.
Αναστολείς αντλίας πρωτονίων—Οι PPI (Nexium, Pariet, Laprazol, Pantium, Controloc, Zurcazol) είναι πιο αποτελεσματικοί από τους ανταγωνιστές των υποδοχέων ισταμίνης για τη μείωση του οξέος του στομάχου.
Η διάρκεια της θεραπείας με PPI συνήθως είναι τουλάχιστον 8 εβδομάδες. Η πιο παρατεταμένη θεραπεία εξαρτάται από τη βαρύτητα των αρχικών συμπτωμάτων και τα ευρήματα της γαστροσκόπησης αλλά και από το αν και πότε τα συμπτώματα επανέρχονται κατά τη μείωση ή τη διακοπή της αγωγής. Ο στόχος πάντα είναι η λήψη της χαμηλότερης αποτελεσματικής δόσης φαρμάκου που ελέγχει τα συμπτώματα και αποτρέπει τις επιπλοκές.
Οι PPI είναι ασφαλείς, αν και μπορεί να είναι ακριβοί, ειδικά αν λαμβάνονται για μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι των PPI μπορεί να περιλαμβάνουν αυξημένο κίνδυνο ορισμένων λοιμώξεων του εντέρου ή μειωμένη απορρόφηση μετάλλων και θρεπτικών συστατικών. Γενικά, αυτοί οι κίνδυνοι είναι μικροί. Ωστόσο, ακόμη και ένας μικρός κίνδυνος τονίζει την ανάγκη λήψης της χαμηλότερης αποτελεσματικής δόσης για το συντομότερο δυνατό χρονικό διάστημα.
Ανταγωνιστές καλίου αναστολείς οξέος – Τα PCABS είναι τα πιο αποτελεσματικά φάρμακα για τη μείωση του οξέος του στομάχου. Πρόκειται για μια νέα κατηγορία φαρμάκων, με την πρώτη να έχει εγκριθεί για τη θεραπεία της διαβρωτικής οισοφαγίτιδας στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2023 (βονοπραζάνη, εμπορική ονομασία: Voquenza). Η βονοπραζάνη και άλλα PCABS είναι διαθέσιμα στην Ασία εδώ και αρκετά χρόνια. Στην Ελλάδα επί του παρόντος δεν διατίθενται.
Αν τα συμπτώματα δεν βελτιωθούν — Μερικοί άνθρωποι δεν εμφανίζουν πλήρη επίλυση των συμπτωμάτων με τη θεραπεία με PPI. Οι γιατροί αποκαλούν αυτήν την κατάσταση «ανθεκτική» ΓΟΠΝ ή ανθεκτικά συμπτώματα που μοιάζουν με ΓΟΠΝ. Αν συνεχίσετε να έχετε ενοχλητικά συμπτώματα παρά τη θεραπεία με PPI, ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει κάτι από τα ακόλουθα:
- Διαχωρισμός της δόσης του PPI (δηλαδή, λήψη δύο μικρότερων δόσεων αντί για μία μεγαλύτερη δόση ημερησίως)
- Αύξηση της δόσης PPI ή μετάβαση σε διαφορετικό (πιο ισχυρό) PPI
- Μετάβαση από PPI σε PCAB
- Προσθήκη άλλων φαρμάκων
- Περαιτέρω έλεγχος για την επιβεβαίωση (ή τη διάψευση) της διάγνωσης της ΓΟΠΝ ή/και τον αποκλεισμό άλλων προβλημάτων με εξετάσεις που αναφέρθηκαν προηγουμένως
- Εξέταση του ενδεχόμενου χειρουργικής θεραπείας
Θεραπεία της ΓΟΠΝ κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης — Η θεραπεία της ΓΟΠΝ κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ξεκινά με αλλαγές στον τρόπο ζωής. Αν αυτό δεν ανακουφίσει τα συμπτώματα, ο γιατρός μπορεί να προτείνει αντιόξινα ή αλγινικά (ΠΡΟΣΟΧΗ: δεν επιτρέπονται όλα στην εγκυμοσύνη).
Αν και πάλι τα παραπάνω μέτρα δεν είναι αποτελεσματικά, ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει έναν ανταγωνιστή ισταμίνης ακολουθούμενο από έναν PPI αν είναι απαραίτητο. Αν και και οι δύο κατηγορίες φαρμάκων είναι ασφαλείς κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, η γενική στρατηγική είναι να αποφεύγονται όλα τα φάρμακα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, αν είναι δυνατόν.
Χειρουργική θεραπεία — Επειδή οι αλλαγές στον τρόπο ζωής και τα φάρμακα είναι πολύ αποτελεσματικά στον έλεγχο των συμπτωμάτων στις περισσότερες περιπτώσεις, υπάρχει περιορισμένος ρόλος για τη χειρουργική θεραπεία στη ΓΟΠΝ. Ωστόσο, μπορεί να είναι μια επιλογή για ορισμένα άτομα των οποίων τα συμπτώματα δεν ελέγχονται επαρκώς με άλλες θεραπείες ή που δεν μπορούν ή δεν επιθυμούν να συμμορφωθούν με ένα θεραπευτικό σχήμα.
Γενικά, η χειρουργική επέμβαση «κατά της παλινδρόμησης» περιλαμβάνει την αποκατάσταση μιας διαφραγματοκήλης (αν υπάρχει) και την ενίσχυση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα. Η πιο κοινή χειρουργική επέμβαση ονομάζεται λαπαροσκοπική θολοπλαστική Nissen. Αυτή η διαδικασία περιλαμβάνει το τύλιγμα του άνω μέρους του στομάχου γύρω από το κάτω άκρο του οισοφάγου.
Μετά τη θολοπλαστική Nissen, οι περισσότεροι άνθρωποι εμφανίζουν συμπτώματα όπως δυσκολία στην κατάποση και αίσθηση φουσκώματος. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να υποχωρήσουν με την πάροδο του χρόνου, αλλά μερικές φορές μπορεί να επιμείνουν. Υπάρχουν και άλλοι κίνδυνοι που σχετίζονται με τη χειρουργική επέμβαση. Παρόλα αυτά, οι περισσότεροι άνθρωποι λένε ότι είναι ικανοποιημένοι με τα αποτελέσματα της χειρουργικής επέμβασης μακροπρόθεσμα.
Ως γενικός κανόνας όμως, πρέπει να αναφερθεί, ότι οι ασθενείς που έχουν καλά αποτελέσματα και είναι ικανοποιημένοι από τη χειρουργική αντιμετώπιση της ΓΟΠΝ είναι εκείνοι που είχαν ανταποκριθεί καλά στη φαρμακευτική θεραπεία με PPI. Οι ασθενείς εκείνοι που δεν ανταποκρίνονται καλά στη φαρμακευτική θεραπεία έχουν λιγότερες πιθανότητες να μείνουν ικανοποιημένοι από το αποτέλεσμα της χειρουργικής επέμβασης και γι` αυτό πρέπει να γίνεται πολύ προσεκτική μελέτη του προβλήματός τους πριν αποφασιστεί η επέμβαση.
